YAPIM METODLARI

ÖNGERMELİ GEÇİCİ ANKRAJ UYGULAMASI

1.0-) İŞİN TANIMI

Derin kazılarda düşey yer değiştirmelerin önlenmesi, yapıların dönmeye karşı emniyete alınması amacıyla yapılan yatay elemanlardır.

2.0-) MAKİNE VE EKİPMAN

Rotari ve/veya darbeli delgi makinesi
Rod + DTH + uygun bit
CFA + uygun bit
Muhafaza borusu veya bentonit solüsyonu
Maxbit / odex
Hava kompresörü
Enjeksiyon ünitesi (pompa + mixer + agitatör)
Öngerme makinesi
Su pompası
Jeneratör (Gerekirse)

3.0-) YAPIM YÖNTEMİ DETAYLARI

Zemin cinsine göre seçilmiş olan malzeme ve ekipman ile projeye uygun imalat başlar.

3.1-) Delgi
Ankraj delgisinde darbeli, rotary ve her ikisinin de birlikte uygulandığı yöntemler kullanılır.

3.1.1-) Rotary Delgi Yöntemi
Makinenin verdiği baskı ve dönme kuvveti tijler veya auger ile bunların ucunda bulunan kaya veya kil matkabına aktarılarak delme işlemi yapılır. Dolgu malzemesi ihtiva eden veya yeraltı suyu altında bulunan zeminlerde delgi esnasında yıkıntıyı önlemek için muhafaza borusu kullanılır.

3.1.2-) Darbeli Delgi Yöntemi
Bu yöntem sert kaya niteliğindeki zeminlerde kullanılır. İki tür uygulaması vardır. Biri makinenin kafasına (Top Hammer ), diğeri ise deliğin dibinde (Down The Hole) çalışan çekiçle darbe elde edilerek, zeminin kırılmasını ve öğütülmesini sağlamaktadır. Her iki yöntemde de, delginin; başından sonuna kadar kullanılan basınçlı hava, tasarrubatın devamlı olarak deliğin cidarı boyunca dışarıya çıkmasını sağlamaktadır.

3.1.3-) Top –Hammer Kullanılarak Geçici Kılıf Borulu Delgi Yöntemi
Bu yöntem zemin tabakalarının kendini tutamayıp yıkılması, dökülmesi ve kaliteli bir ankraj yapımına izin vermemesi durumunda uygulanır. Geçici kılıf borular top hammer kullanılarak çakılır, çekilir.
Top hammer yöntemine alternatif olarak özel adaptör kullanılarak delme ve aynı anda kılıf boru sürme işlemi yapılır.

Yine kendini tutamayan bloklu ve yeraltı suyu içeren zeminlerde havalı ve sulu delme yöntemleri ile geçici kılıf boru kullanılarak ankraj imalatı yapılmaktadır.

3.2-) Öngermeli Ankraj Demeti Hazırlığı
Öncelikle proje doğrultusunda çelik halatlar eşit uzunlukta kesilir. Bu halatların kök kısmı, eşit aralıklarla bir ayırıcı ve bir birleştirici ile sabitlenerek teşkil edilir. Sonra demetin serbest boyu polietilen boru ile izole edilir. Kök bölgeden serbest bölgeye geçiş zift ile izole edilerek, enjeksiyonun serbest bölgeye geçişi önlenir. Ayrıca ankraj demetine boydan boya 1 veya 2 adet enjeksiyon maksatlı polietilen boru takılır. Bu borulardan biri kök bölgesinde eşit aralıklarla delinerek bantlanır. Bu şekilde öngerme demeti hazırlanmış olur.

3.3-) Enjeksiyon
Enjeksiyon harcı ile tendon arasındaki yapışma mukavemeti, enjeksiyon içindeki malzemelerin karışım oranına, hazırlanış şekline ve deliğe basılma yöntemine bağlıdır. Sert ve kayalık zeminlerde yapılan delgilerde, öngerme demeti hazırlandıktan sonra delinen deliğin içine insan gücü ile yerleştirilir. Daha sonra 1. polietilen boru yardımıyla enjeksiyon tabandan yukarıya doğru doldurulur ve yaklaşık2 saat sonra 2. polietilen borudan (delikli) patlatma enjeksiyonu yapılır. Bu ikinci hortum özellikle emniyet amacıyla kullanılır. Killi veya dolgu zeminlerde delik delme işlemi bittikten sonra öngerme demeti deliğe yerleştirilmeden önce,kılavuz boru ile ön enjeksiyon yapılır. Daha sonra ankraj demeti deliğe yerleştirilir. Çimento şerbetinin yapımında genellikle portland çimentosu kullanılır. Kullanılacak su ise beton karma suyu ile aynı kalitede olmalıdır. Basit olarak tanımlamak gerekirse kullanılacak suyun içilebilecek nitelikte olması gerekir. Çimento şerbetinin mukavemetini etkileyen en önemli faktör ise suyun çimentoya oranıdır. En uygun oran 0,42-0,45 arasındadır. Hazırlanan karışıma bazen , genişletici. Geciktirici, hızlandırıcı akışkanlaştırıcı vb. gibi maddeler çimento ağırlığının belli oranında ilave edilebilir. Sonuç olarak enjeksiyon işleminde çimento şerbeti istenilen evsafta mixerde ve ajitatörde hazırlandıktan sonra basınçlı pompa yardımıyla delinen deliğe basılır. Bu hususta deliğin içindeki mevcut suyu enjeksiyon sırasında, deliğin ağzından dışarıya çıkması esastır.

Ankraj Elemanları

- Tendon malzemesi
- Yük dağıtma plakası
- Ankraj kafası
- Ankraj kamaları(sıkıştırıcı)
- Ayırıcılar
- Polietilen Hortum

Tendon malzemesinin çapı ve adedi, yük dağıtım plakasının boyutları,ankraj kafasının çapı ve delik sayısı, ankraj kamalarının sayısı proje doğrultusunda ankraj yüklerine göre hesaplanır.

3.4-) Öngerme Testi (Çekme Testi)
İmalatı bitmiş olan ankrajın minimum 7 gün sonra plaksı, kafası ve kamaları takılır. Ankraj demetinin boyu kuşak kirişinin ön yüzeyinden ~90-100cm arasında dışarıda kalacak şekilde olmalıdır. Kriko ve güç ünitesi vasıtasıyla proje yükünün %25, %50, %100 ve %120’sinde manometrede okumalar yapılır. Deformasyonlar ise krikonun üzerinden metre ile okunur ve kayıt edilir. Daha sonra proje yüküne geri dönülerek kitleme (kamalama) işlemi yapılır ve kamalama yükü kayıt edilir.

3.5-) Kayıtlar
Her ankraj için delgi, enjeksiyon tarihi, boy ve adedini gösteren bir fiş tutulur. Test değerlerini gösteren bir fiş hazırlanır. Hazırlanan bu fişler günlük rapor halinde müteahhide onaylatılıp dosyalanır.