YAPIM METODLARI

PASİF ANKRAJ VE PÜSKÜRTME BETON (SHOTCRETE) UYGULAMASI

1.0-) İŞİN TANIMI

Derin kazılarda düşey yer değiştirmelerin önlenmesi amacıyla açılan kazı yüzeyinin püskürtme beton + çiviler (bulon) ile kaplanması olarak tanımlanır.

2.0-) MAKİNE VE EKİPMAN

- Rotari ve/veya darbeli delgi makinesi
- Rod + DTH + uygun bit
- CFA + uygun bit
- Muhafaza borusu veya bentonit solüsyonu
- Maxbit / odex
- Hava kompresörü
- Enjeksiyon ünitesi (pompa + mixer + agitatör)
- Öngerme makinesi
- Su pompası
- Jeneratör (Gerekirse)

3.0-) YAPIM YÖNTEMİ DETAYLARI

Projede verilen detaylara göre sahada aplikasyon yapıldıktan sonra imalat başlar.

3.1-) Delgi
Bulon delgisinde darbeli, rotary veya her ikisinin de birlikte uygulandığı yöntemler kullanılır. Sert zeminlerde Down The Hole Sistemi uygulanarak delme işlemi yapılır. Sert olmayan plastik kil veya dolgu ihtiva eden zeminlerin delgisi ucuna kil matkabı takılan Auger yardımıyla yapılır. Ankraj delgisinde olduğu gibi dolgu malzemesi ihtiva eden veya yeraltı suyu altında bulunan zeminlerde delgi esnasında yıkıntıyı önlemek amacıyla muhafaza borusu kullanılır. Delik delme işleminde tasarrubatın dışarı atılmasında kullanılan yöntemler hem delgi hızını hem de deliğin kalitesini etkiler. Dolayısıyla zemin cinsine uygun delgi yöntemleri seçmek işin hızını ve kalitesini etkilemektedir.

3.2-) Enjeksiyon
Çimento şerbeti ile çelik bar ( demir) arasındaki yapışma mukavemeti, enjeksiyon içindeki malzemelerin karışım oranına, hazırlanış şekline ve deliğe basılma yöntemine bağlıdır. Delgi işlemi tamamlandıktan sonra kil veya dolgu ihtiva eden zeminlerde donatı deliğe atılmadan önce kılavuz ile ön enjeksiyon işlemi yapılır. Daha sonra projede tarif edilen evsaftaki donatı ve ona boydan boya bağlanmış olan polietilen boru ile açılan deliğe yerleştirilir. (Korozyondan korunması için donatının delik içerisinde merkezlenmesi önemlidir). Delinen delik polietilen boru ucundan tabandan yukarıya doğru su çimento oranı 0,42 -0,45 arasında olan çimento şerbeti ile doldurulur. Ankraj enjeksiyonunda olduğu gibi, kullanılan suyun içilebilir nitelikte olmasına ve kullanılacak olan çimentonun Portland Çimentosu ve taze olmasına azami dikkati göstermek esastır.

3.3-) Püskürtme Beton Yapım Detayı
Projede tarif edilen eğimde açılmış kazı, ayna yüzeylerinin bulon delgi ve enjeksiyon işlemleri tamamlandıktan sonra, son yüzey temizliği yapılır ve projede tarif edilen evsafta, (uygun bindirme boyları veya ilave donatılar) hasır çelik döşenmesi paspayı mesafeleri sağlanarak tamamlanır.
Projede istenilen kalınlıkta püskürtme beton imalatı hazır beton santrallerinden kuru karışım alınarak püskürtme beton makinesinde uygun sigunit toz karışım ilave edilerek (m3 ’deki çimento ağırlığının %4’ü oranında) kompresörün hava gücü ile hortumda sürüklenen kuru karışım hortum çıkış ağzında su ile karıştırılarak ayna yüzeyine püskürtme ile uygulama başlar. İlk önce ~10cm kalınlığında, demir donatının üstü kapanacak şekilde püskürtme işlemi yapılır. Daha sonra bulon plaka kaynakları veya somun germe işlemi tamamlandıktan sonra projede belirtilen kalınlıkta plakaların üstleri kapatılacak şekilde uygulama tamamlanır. Bu işlemin başarılı olabilmesi için m3 ’deki sigunit toz miktarının, suyun hortum çıkış noktasındaki ayarının ve operatörün püskürtme esnasındaki ayna yüzeyine olan mesafesini çok iyi ayarlanması gerekir.